به گزارش پایگاه خبری صدای نایین، حسین پس از طی کردن دوره ابتدایی به اصفهان عزیمت کرد و علاوه بر ادامه تحصیل در روزنامه چاپ اصفهان مشغول به کار گردید و همین امر باعث شد که در تهران نیز با روزنامه ستاره با مدیر مسئولی احمد ملکی همکاری کند.
پس از شهریور ۲۰ و آزادتر شدن محیط سیاسی ایران روزنامه باختر امروز را منتشر کرد. او از دوستان نزدیک محمد مسعود روزنامه نگارمعروف دههٔ ۲۰ بود، محمد مسعود از قول خود تنها حامی فاطمی بود و زمانی که برادرهای بزرگ‌تر فاطمی او را از ارث پدری محروم کردند، اگر حمایت‌های وی نبود شاید فاطمی به راحتی نمی‌توانست تحصیلاتش را به اتمام برساند. در سال ۱۳۲۳ به فرانسه رفت و دکترای حقوق گرفت؛ در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ به عنوان معاون پارلمانی نخست وزیر و سخنگوی دولت مصدق منصوب شد و در ۲۵ بهمن ۱۳۳۰ دکتر فاطمی که نماینده مردم تهران نیز بود در حین سخنرانی بر مزار محمد مسعود توسط محمدمهدی عبدخدایی (که آن زمان ۱۵ ساله بود و هنوز زنده است) از اعضای فدائیان اسلام ترور شد که نافرجام ماند و گلوله به قلب او آسیبی نرساند.
دکتر فاطمی در جریان نهضت ملی شدن نفت از همکاران نزدیک دکتر مصدق بود. به گفته دکتر مصدق، او نخستین کسی بود که پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران را ارائه داد.
دکتر فاطمی در مهر سال ۱۳۳۱ با استعفای وزیر خارجه وقت به سمت وزیر امور خارجه دولت دکتر مصدق منصوب شد و بدنبال کشف مدارک جاسوسی انگلیس بلافاصله سفارتخانه انگلیس را تعطیل و کارمندان آن را اخراج کرد، فاطمی مینویسد:
« …ملتی که روزی پرچم دار علم و فرهنگ و صنعت جهان بود…ملتی که راست بود، دوست بود، شعارش پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک بود یک چنین ملتی را یکصد سال استعمار کوشید خرد کند…».
محاکمه در دادگاه غیرعلنی نظامی
مخالفت پیگیر او با دربار محمدرضا شاه پهلوی پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ به اوج رسید. پس از کودتای ۲۸ مرداد نزد دوستانش در خفا بود تا ۶ اسفند که دستگیر شد. همان ابتدای دستگیری تصمیم گرفته می‌شود در حین دادرسی توسط یک حرکت به ظاهر خودجوش مردمی به دست شعبان جعفری و مریدانش به قتل برسد که دکتر فاطمی و خواهرش مجروح می‌شوند. دکتر سید حسین فاطمی سرانجام پس از محاکمه ی غیرعلنی در دادگاه نظامی (۷ مهر) به دلیل اقدام برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت در سحرگاه ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد. اشرف پهلوی در اعدام ایشان اصرار زیادی می ورزید و نهایتا در قبرستان ابن بابویه شهر ری در کنار شهدای قیام ۳۰ تیر به خاک سپرده شد.
آیت الله زنجانی تلاش بسیاری برای جلوگیری از اعدام دکتر فاطمی میکند و حتی از آیت الله بروجردی هم کمک می‌خواهد و بروجردی در پاسخ او چنین می گوید: “انگلیسیها از او کینه به دل دارند، شاه هم ضعیف است کاری نمی‌شود کرد.”
سام فال(Sir Sam Falle) دبیر شرقی سفارت انگلیس در تهران در زمان کودتا مینویسد «… اعدام بی رحمانه، صرفنظر از غیر انسانی بودن آن، ممکن است در مورد مصدق عاقلانه نباشد ولی شاید برای فاطمی، اگر دستگیر شود، بهترین راه حل باشد. تا زمانی که اینگونه افراد زنده هستند و در ایران به سر می برند، همیشه خطر ضد کودتا وجود دارد، شدت عمل ضروری است…»
کرمیت روزولت دراول شهریور پس از کودتا به ایران می رود و می گوید: « پس از برگذاری تشریفات، شاه به من اشاره کرد و اولین عبارتی که با لحن رسمی ادا کرد این بود : « من تختم را مدیون خدا و ملتم و ارتشم و شما هستم » … و “روزولت ” موضوع سرنوشت مصدق و دیگر رهبران جبهه ی ملی را عنوان میکند و از محمد رضا شاه می پرسد: « میل دارم بدانم در مورد مصدق، ریاحی و دیگران، که علیه شما توطئه کرده اند، چه فکری کرده اید؟» شاه می گوید : « در این مورد زیاد فکر کرده ام. مصدق محاکمه می شود.( در این موقع لبهای شاه می لرزید) و به سه سال محکوم خواهد گشت … ریاحی نیز مجازات مشابهی دارد. ولی یک استثنا وجود دارد و آن، حسین فاطمی است . او هنوز دستگیر نشده ولی به زودی او را پیدا می کنند. فاطمی، بیش ازهمه ناسزاگویی کرد. هم او بود که توده ایها را واداشت مجسمه های من و پدرم را سرنگون و خرد کنند. او، پس از دستگیری، اعدام خواهد شد.»
« دکتر فاطمی قبل از اعدام گفته بوده : ما سه سال در این کشور حکومت کردیم و یک نفر از مخالفان خود را نکشتیم برای آنکه ما نیامده بودیم برادرکشی کنیم ما برای آن قیام کردیم که ایران را متحد کرده و دست خارجی را از کشور کوتاه کرده و معتقد بودیم اگر در گذشته بعضی از هم وطنان ما در اثر فشار اجانب تحت نفوذ آنها قرار گرفته اند و منویات آنها را اجرا کرده اند، بعد از آنکه به نهضت استقلال نائل شدیم رویه سابق را ترک خواهند گفت ولی افسوس که عاقبت گرگ زاده گرگ شود. »
دکتر مصدق بعد از مرگ وی چنین گفت:
«اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است. در تمام مدت همکاری با این جانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد.»
آران و بیدگل اردستان اصفهان برخوار بوئین میاندشت تیران و کرون چادگان خمینی شهر خوانسار خور و بیابانک دهاقان سمیرم شاهین شهر و میمه شهرضا فریدن فریدونشهر فلاورجان کاشان گلپایگان لنجان مبارکه نائین نجف آباد نطنز آذرشهر اسکو اهر بستان آباد بناب تبریز جلفا چاراویماق خدا آفرین سراب شبستر عجب شیر کلیبر مراغه مرند ملکان میانه هریس هشترود ورزقان ارومیه اشنویه بوکان پلدشت پیرانشهر تکاب چالدران چایپاره خوی سر دشت سلماس شاهین دژ شوط ماکو مهاباد میاندوآب نقده اردبیل بیله سوار پارس آباد خلخال سرعین کوثر گرمی مشگین شهر نمین نیر اشتهارد ساوجبلاغ طالقان فردیس کرج نظر آباد آبدانان ایلام ایوان بدره چرداول دره شهر دهلران سیروان ملکشاهی مهران بوشهر تنگستان جم دشتستان دشتی دیر دیلم عسلویه کنگان گناوه اسلام شهر پاکدشت پیشوا تهران دماوند رباط کریم ری شمیرانات شهریار فیروز کوه قدس قرچک ملارد ورامین اردل بروجن بن سامان شهر کرد فارسان کوهرنگ کیار لردگان بشرویه بیرجند خوسف درمیان زیرکوه سرایان سربیشه طبس فردوس قائنات نهبندان باخرز بجستان بردسکن بینالود تایباد تربت جام تربت حیدریه جغتای جوین چناران خلیل آباد خواف خوشاب داورزن درگز رشت خوار زاوه سبزوار سرخس فریمان فیروزه قوچان کاشمر کلات گناباد مشهد مه ولات نیشابور اسفراین بجنورد جاجرم راز و جرگلان شیروان فاروج گرمه مانه و سملقان آبادان آغاجاری امیدیه اندیکا اندیمشک اهواز ایذه باغ ملک باوی بندر ماه شهر بهبهان حمیدیه خرمشهر دزفول دشت آزادگان رامشیر رامهرمز شادگان شوش شوشتر کارون گتوند لالی مسجد سلیمان هفتگل هندیجان هویزه ابهر ایجرود خدابنده خرمدره زنجان سلطانی ه طارم ماهنشان آرادان دامغان سمنان شاهرود گرمسار مهدی شهر میامی ایرانشهر چاه بهار خاش دلگان زابل زاهدان زهک سراوان سرباز سیب سوران فنوج قصرقند کنارک مهرستان میرجاوه نیک شهر نیمروز هامون هیرمند آباده ارسنجان استهبان اقلید بوانات پاسارگاد جهرم خرامه خرم بید خنج داراب رستم زرین دشت سپیدان سروستان شیراز فراشبند فسا فیروز آباد قیروکارزین کازرون کوار گراش لارستان لامرد مرودشت ممسنی مهر نی ریز آبیک آوج البرز بوئین زهرا تاکستان قزوین قم بانه یجار دهگلان دیواندره سروآباد سقز سنندج قروه کامیاران مریوان ارزوئیه انار بافت بردسیر بم جیرفت رابر راور رفسنجان رودبار جنوب ریگان زرند سیرجان شهر بابک عنبر آباد فاریاب فهرج قلعه گنج کرمان کهنوج کوهبنان منوجان نرماشیر اسلام آباد غرب پاوه ثلاث باباجانی جوانرود دالاهو روانسر سر پل ذهاب سنقر صحنه قصر شیرین کرمانشاه کنگاور گیلان غرب هرسین باشت بهمئی بویر احمد چرام دنا کهگیلویه گچساران لنده آزاد شهر آق قلا بندر گز ترکمن رامیان علی آباد کردکوی کلاله گالیکش گرگان گمیشان گنبد کاووس مراوه تپه مینودشت آستارا آستانه اشرفیه املش بندر انزلی رشت رضوانشهر رودبار رودسر سیاهکل شفت صومعه سرا طوالش فومن لاهیجان لنگرود ماسال ازنا الیگودرز بروجرد پلدختر خرم آباد دلفان دوره دورود رومشکان سلسله کوهدشت آمل بابل بابلسر بهشهر تنکابن جویبار چالوس رامسر ساری سواد کوه سوادکوه شمالی سیمرغ عباس آباد فریدون کنار قائم شهر کلاردشت گلوگاه محمود آباد میاندورود نکا نور نوشهر آشتیان اراک تفرش خمین خنداب دلیجان زرندیه ساوه شازند فراهان کمیجان محلات ابوموسی بستک بشاگرد بندرعباس بندرلنگه پارسیان جاسک حاجی آباد خمیر رودان سیریک قشم میناب اسد آباد بهار تویسرکان رزن فامنین کبودرآهنگ ملایر نهاوند همدان ابرکوه اردکان بافق بهاباد تفت خاتم صدوق مهریز میبد یزد
- نویسنده : حمیدرضا پوربافرانی
