جاذبه‌های گردشگری اردستان، مقصد مسافران نوروزی
به گزارش پایگاه خبری صدای نایین، شهر اردستان در استان اصفهان و در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی اصفهان واقع شده و به دلیل قرار گرفتن در مرکز کشور، نقطه کانونی گذر از شمال به جنوب و یا غرب به شرق است.
تاریخ باستانی شهر اردستان، وجود آثار و ابنیه‌های تاریخی مختلف، مساجد جامع اردستان و زواره، قنات دوطبقه اردستان که یک اثر جهانی است و هزاران عوامل دیگر می‌تواند دلیلی برای سفر به این منطقه زیبا از استان اصفهان باشد.
طبق نقلی که در افسانه‌ها آمده شهر اردستان توسط «سام» پدر قهرمان شاهنامه یعنی رستم بنا شده، نام این شهر تغییر یافته کلمه «ارگ‌دستان» است. ساختار بومی اردستان و مسجد معروف و تاریخی آن، یکی از بقایای دوره سلجوقی است. برخی از جاذبه‌های گردشگری اردستان را بررسی می‌کنیم:
مسجد جامع اردستان
اردستان
مسجد جامع اردستان دو عنوان «اولین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام» و «دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام» را هم دارد. برای بازدید از این از این مسجد باید خودتان را به حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال استان اصفهان و شهر اردستان برسانید و از آن‌جا به مرکز محله محال بروید. اردستان با شهرهای نائین، نطنز و آران و بیدگل هم‌مرز است و قدمتی ۲۰۰۰ ساله دارد.
این مسجد قبلاً آتشکده یا معبد بوده‌است و هلاکوی مغول در قرن ۷ هجری قمری به قتل و غارت ساکنان شهر پرداخت و آن را به صورت نیمه ویران درآورد، باید گفت مسجد اولیه با فرم شبستانی، دارای صحن مرکزی (میانسرا)، شبستان‌های ستون‌دار در ۴ سمت حیاط، دیوار خشتی محصورکننده و سر در بوده‌است.
این بنا در سه دوره مختلف تخریب و بازسازی شد تا در نهایت به شکل امروزی‌اش درآمد:
۱. در قرن سوم هجری آن را خراب کردند و از یک آتشکده گنبدی‌شکل به یک مسجد با گنبد و به سبک خراسانی تبدیل شد. یکی از جزئیات این مسجد خراسانی شبستان آن بود.
۲. در قرن‌های سوم و چهارم هجری قمری بود که مسجد را بزرگ‌تر کردند و از مسجد شبستانی به مسجد کوشک مانند تغییر کرد. در این دوران ساختمان مسجد شامل یک حیاط در وسط، شبستان‌های چهار طرفش و دیوارهای خشتی بود. ولی هلاکوخان مغول تصمیم گرفت در حمله‌اش مسجد را به بدترین شکل ممکن خراب بکند و هرچه هست و نیست را غارت بکند.
۳. در قرن ششم هجری قمری و در دوره سلجوقی، خرابه‌های مسجد بازسازی شد و در نهایت مسجد چهار ایوانی امروزی‌مان ساخته شد.
مناره مسجد پامنار زواره
مسجد پامنار زواره یکی دیگر از بناهای ارزشمند زمان سلجوقیان است که ساخت آن به اواخر قرن ۱۱ میلادی بر می‌گردد. در طول فرآیند نوسازی در سال ۱۳۵۸، مسجد تا حدی تخریب شده بود، ولی تعدادی بالکن، یک فضای دعای شبانه و یک مناره تنها بقایای مسجد هستند.
مناره مسجد استوانه‌ای است و بیش از ۲۰ متر ارتفاع دارد. این منار از آجر، خاک و گچ ساخته شده و در یک فضای هشت ضلعی قرار دارد که دارای یک درب کوچک برای داخل رفتن به آن است.
مسجد جامع زواره
مسجد جامع زواره در دوران سلجوقی در سال ۱۱۳۵ هجری توسط «علی بن احمد رئیس زواره» ساخته شد؛ نام او در یکی از آجرهای مسجد به زبان کوفی حک شده است. محراب مسجد آن یکی از زیباترین قسمت‌های این بنا است که در سال ۱۱۵۶ بنا گشته است.
مسجد زواره اولین مسجدی است که با طراحی چهار ایوان ساخته شده است. استفاده از خاکستری لعاب در اتاق و تکه‌های رنگی در حیاط های چهارگانه، تزئینات بعدی این مسجد هستند. همچنین گفته می‌شود این مسجد در دوره پیش از اسلام آتشکده بوده است.
قلعه تاریخی سنگ‌بست زواره
قلعه تاریخی سنگ بست، بزرگترین قلعه کشور پس از قلعه الموت در قزوین است که در دوران سلجوقیان در قرن پنجم هجری قمری به دست «ابوعلی دهدار زواره‌ای» در زمینی به مساحت ۱۵۰۰ مترمربع در دو طبقه بنا شد.
ارتفاع این قلعه نظامی در حدود ۱۲ متر بوده و کل بنا از خشت خام و زیر زمین آن از سنگ ساخته شده است. قلعه سنگ بست دارای اسطبل، انبار، مکان‌های مسکونی، قراول خانه و برج‌های دیدبانی است.
قنات دوطبقه مون اردستان
قنات دو طبقه مون که هر طبقه آن جریان آب مستقلی دارد، در حدود ۸۰۰ سال پیش در محله مون اردستان ساخته شد. این قنات تنها قنات دو طبقه کشور است که در هر طبقه آن آب بدون آنکه به طبقه دیگر نفوذ کند به طور مستقل جریان دارد.
این ویژگی به دانش مهندسی پیشرفته‌ای نیاز دارد که به معنای واقعی کلمه بسیار حیرت آور است. به گفته پژوهشگران، ساخت این قنات مربوط به دوران پیش از اسلام است. همچنین قنات مون تا حدود ۴ کیلومتر طول و عمقی در حدود ۳۱ متر دارد.
مسجد خسرو اردستان، شاهکار معماری
مسجد خسرو مربوط به دوره صفوی است و در اردستان، محله راهمیان، خیابان ۱۲ بهمن واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۶۴ با شمارهٔ ثبت ۱۶۹۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این مسجد دارای سه طبقه است و گنبد بسیار زیبایی دارد که از روی پایه مربع تا ارتفاع خاصی بالا می‌رود به ۸ گوشواره و ۱۶ نیم لوزی تبدیل و عمامه گنبد زده می‌شود و گنبد بنا می‌شود، حیاط جنوبی این مسجد بام شبستان را تشکیل می‌دهد و شبستان زیرزمینی بسیار زیبایی دارد.
بازار آجری زواره
ساخت بازار آجری زواره با طول ۲۰۰ متر و عرضی بالغ بر ۳٫۵ متر با سقف مخروطی شکلش به دوران سلجوقیان بر می‌گردد. این بازار در دو طرف خود دارای کاروانسرا است که یکی از آن‌ها تخریب شده و دیگری جای خود را به خیابان جدیدی داده است. امروزه این بازار راکد است و به ماند گذشته دیگر مکانی برای داد و ستد نیست. با این حال، در طول همه این سال‌ها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است تا دوباره به مکانی برای ارائه صنایع دستی و توسعه هویت شهر اردستان شود.
مردم با سفر به شهرستان اردستان می‌توانند در آن به شگفتی‌های ایران باستان پی‌ببرند. حتی آب و هوای گرم این شهرستان نیز مانع ورود گردشگران و توریست‌ها به این منطقه نشده و همه ساله مردم این منطقه میزبان گردشگران بسیاری هستند.
- نویسنده : علیرضا صفاری‌فر
